Odpowiedź na wyzwania związane z bezpieczeństwem pożarowym w branży gospodarki odpadami i recyklingu

Generowanie odpadów to nieodłączna cecha wszystkich obiektów, od mieszkalnych po przemysłowe. Sposób postępowania z tymi odpadami różni się w zależności od kraju i regionu. Przyjmowanie i przetwarzanie śmieci stanowi trzon działalności biznesowej wielu firm. Niektóre sortują i poddają recyklingowi materiały takie jak tworzywa sztuczne, papier i szkło. Inne gromadzą lub odbierają wszystko, co uważa się za potencjalnie wartościowe z uwagi na części i komponenty, w tym urządzenia elektryczne i zasilane z baterii lub akumulatora. Jeszcze inne nadal zbierają śmieci mieszane lub nienadające się do recyklingu i zabierają je na składowiska lub do spalarni. Nieprzewidywalna kombinacja materiałów i substancji, które trafiają do zakładów gospodarki odpadami, a także panujące w nich warunki i podejmowane działania operacyjne, sprawiają, że są to środowiska niebezpieczne, o nieustająco wysokim zagrożeniu pożarowym.

W ostatnich dziesięcioleciach baterie litowe są wyjątkowo często używane w urządzeniach przenośnych, podręcznych, zabawkach i gadżetach. Małe ogniwa akumulatorowe są również wkładane do kartek z życzeniami, umożliwiając generowanie dźwięku lub animację. Często są one nieświadomie utylizowane w niewłaściwy sposób — są kierowane do recyklingu, a ze względu na brokat lub przyklejone elementy kartki takie nie mogą zostać poddane recyklingowi jako papier, albo wyrzuca się je do ogólnych koszy na śmieci z baterią pozostawioną w środku. Baterie te mogą łatwo wzniecić lub rozprzestrzenić pożar, a nawet zapalić się w przypadku przegrzania.

Jeszcze przed pandemią Covid-19 konsumenci mogli kupować antybakteryjne mydła do rąk, żele i chusteczki przeznaczone do codziennego użytku. Jednak od 2020 r. sprzedaż tych artykułów wzrosła naprawdę masowo. Ponadto w każdym lokalu i obiekcie, do którego napływają goście, od sklepów i kawiarni po hotele i biurowce, udostępniane są teraz ręczne dozowniki. Powierzchnie czyści się podobnymi antybakteryjnymi środkami czyszczącymi. Produkty te zazwyczaj zawierają 60–70% alkoholu, co sprawia, że są wyjątkowo łatwopalne. WHO opracowała nawet wytyczne dla pracowników służby zdrowia dotyczące przechowywania, stosowania i utylizacji tego rodzaju wyrobów. Jedno z zaleceń brzmi następująco: „W przypadku używania alkoholowych środków do odkażania rąk… oraz usuwania zużytych pojemników/dozowników i przeterminowanych zapasów, należy przeprowadzać ocenę zagrożeń, z uwzględnieniem ryzyka pożaru”. Jednak przeciętni konsumenci wyrzucają zużyte chusteczki do zwykłych śmieci i być może kierują do recyklingu plastikowe butelki z żelem, co jeszcze bardziej zwiększa zagrożenie pożarowe w zakładach gospodarki odpadami.

Często wyrzucane przedmioty mogą stwarzać ryzyko eksplozji lub spowodować rozprzestrzenianie się płomieni w ciągu niewielu sekund. Puszki z aerozolem, resztki kosmetyków lub środków czystości, zapalniczki i zepsute gadżety przyczyniają się do powstawania gór śmieci. Źródła ciepła i ruchu — koparki, przenośniki taśmowe do sortowania odpadów lub urządzenia do zagęszczania, silne światło słoneczne, tunele aerodynamiczne między różnymi konstrukcjami i stosami odpadów oraz działalność człowieka w takich miejscach — mogą znacznie zwiększyć zagrożenie pożarowe stwarzane przez tę mieszankę niebezpiecznych czynników. W przypadku zapłonu płomienie prawdopodobnie będą stale zasilane przez same odpady, a także przez suche, pełne kurzu środowisko. Pozwala to na rozprzestrzenienie się pożaru na dużym obszarze w ciągu niewielu minut, stwarzając zagrożenie dla życia i środowiska z uwagi na obecność płomieni oraz toksycznego dymu z palących się chemikaliów lub materiałów.

Inną cechą zakładów gospodarki odpadami i ich przetwarzania jest to, że znaczną część tego rodzaju obiektów stanowią składowiska znajdujące się całkowicie lub częściowo na zewnątrz. Istnieje też dodatkowe ryzyko, że poza godzinami pracy ludzie będą tam wyrzucać nieposortowane śmieci zawierające łatwopalne materiały lub substancje, których zwykłe składowiska śmieci by nie przyjęły. Ponadto zatlenie się ognia i wzniecenie pożaru może być efektem nie tylko wietrznej pogody czy ostrego światła słonecznego. Takie otwarte obszary mogą paść ofiarą podpalaczy, zwłaszcza w nocy. Płomienie nie zatrzymają się niestety na granicy terenu firmy — będą rozprzestrzeniać się nadal, niszcząc wszystkie budynki i maszyny na swojej drodze. Nawet gdy na miejsce przybędą strażacy, szybkość rozprzestrzeniania się pożarów w zakładach gospodarki odpadami jest tak duża, że często jest już za późno na ratowanie czegokolwiek.